Biến dị tổ hợp là gì?
Biến dị tổ hợp là hình thức tổ hợp lại những tính trạng của bố mẹ đang trong thời kỳ sinh sản. Trong quá trình phát sinh giao tử, đã có sự phân li độc lập của các nhân tố di truyền. Chính từ sự tổ hợp tự do đó mà đã gây ra biến dị tổ hợp trong quá trình thụ tinh.
Ví dụ của biến dị tổ hợp
P: Aa x AaGp: A, a A, aF1: 1AA : 2Aa : 1aa
Nguyên nhân tạo ra biến dị tổ hợp
Có rất nhiều nguyên nhân tạo ra biến dị tổ hợp, trong đó có 3 nguyên nhân chính, đó là:
Biến dị tổ hợp do hoán vị gen
Hoán vị gen là trường hợp nhiễm sắc thể bắt chéo nhau và đổi chỗ cho nhau trong quá trình giảm phân. Kết quả là cho ra giao tử với kết cấu nhiễm sắc thể là hỗn hợp. Sau khi thụ tính, biến dị tổ hợp xuất hiện càng đa dạng hơn.
Biến dị tổ hợp tạo ra bởi quá trình phát sinh giao tử
Quá trình phân chia tạo thành giao tử sẽ khác nhau ở động vật và thực vật, ở giống đực và giống cái. Nhưng về bản chất, đây đều là kết quả của quá trình nguyên phân và giảm phân để hình thành các giao tử đơn bội (n) từ các tế bào mầm (2n).
Biến dị tổ hợp trong quá trình thụ tinh
Thụ tinh là quá trình kết hợp của giao tử đực và giao tử cái lại với nhau để hình thành một tổ hợp tế bào 2n và phát triển thành cơ thể mới hoàn chỉnh. Các giao tử đực mang một nửa gen di truyền của bố, giao tử cái mang một nửa gen di truyền từ mẹ. Hợp tử tạo thành sẽ cho ra đời con mang nhiều tính trạng vốn có ở bố hoặc mẹ, tính trạng biến dị mà ở bố không có hoặc ở mẹ không có hoặc không có ở cả bố và mẹ.Đặc điểm của biến dị tổ hợp.
Đặc điểm của biến dị tổ hợp
- Nguyên nhân: Được phát sinh trong quá trình giao phối.
- Cơ chế phát sinh: Biến dị tổ hợp được phát sinh do cơ chế phân li độc lập, hoán vị gen, tổ hợp tự do trong quá trình tạo giao tử. Và sự kết hợp ngẫu nhiên giữa những giao tử đực và cái trong quá trình thụ tinh.
- Biểu hiện: Sự sắp xếp lại các tính trạng vốn có của tổ tiên, bố mẹ, hoặc xuất hiện tính trạng mới.
- Về tính chất: Biến dị tổ hợp có thể dự đoán được quy mô, tần số xuất hiện nếu được biết trước kiểu di truyền từ bố mẹ. Biến dị tổ hợp thường xuất hiện ở những mức độ nhỏ, đa dạng. Tất cả tạo ra nguồn biến dị thường xuyên và vô tận cho chọn lọc tự nhiên.
- Ý nghĩa: Biến dị tổ hợp là nguồn biến dị thường xuyên ở sinh vật, giúp tăng tính đa dạng cho sinh giới và cũng là nguồn nguyên liệu quan trọng cho chọn giống, tiến hóa.
Vai trò của biến dị tổ hợp là gì?
Hiểu được khái niệm, nguyên nhân hình thành của biến dị tổ hợp rồi thì bây giờ chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu về vai trò biến dị tổ hợp là gì nhé!
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì biến dị tổ hợp có hai vai trò chính bao gồm:
Vai trò của biến dị tổ hợp trong việc chọn giống
Biến dị tổ hợp là gì? Là dạng biến dị thường xuyên và vô cùng phong phú trong tự nhiên. Nó có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quá trình tiến hoá. Cụ thể, trong quá trình chọn giống, chúng ta luôn duy trì những kiểu gen tốt và loại bỏ những kiểu gen xấu. Mục đích của việc này là nhằm đáp ứng những nhu cầu phức tạp và đa dạng trong cuộc sống.
Hiểu theo nghĩa đơn giản, biến dị tổ hợp làm tăng tính đa dạng của động vật và thực vật; tạo điều kiện giúp ích cho quá trình chọn giống. Nhờ đó, sẽ giúp tăng năng suất của vật nuôi, cây trồng, duy trì nòi giống.
Vai trò của biến dị tổ hợp trong việc tiến hóa
Biến dị tổ hợp sẽ giúp cho sự đa dạng của mỗi loài, tăng khả năng phân bố ở nhiều môi trường sống giúp chúng thích nghi tốt, khả năng đấu tranh sinh tồn được nâng lên. Từ đó nâng cao năng suất của vật nuôi, cây trồng, duy trì nòi giống.
Thêm nữa, biến dị tổ hợp là loại biến dị không gây hại cũng như không gây chết hay giảm khả năng sống của sinh vật.
Qua bài viết trên, hi vọng bạn đọc đã biết biến dị tổ hợp là gì cũng như ý nghĩa, vai trò của biến dị tổ hợp để từ đó giúp chúng ta thuận lợi hơn trong quá trình lựa chọn giống và nâng cao kết quả tiến hóa ở các loài động, thực vật…
