Ngày 3/12, Cơ quan An ninh điều tra Công an TP.HCM đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự "Lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người" xảy ra tại TP.HCM.
Đây là lần đầu tiên các sai phạm trong phòng, chống COVID-19 làm lây lan dịch bệnh trong cộng đồng bị xem xét xử lý hình sự.
Sau khi khởi tố vụ án liên quan BN1342, một số ý kiến cũng thắc mắc tại sao trước đó, trường hợp bệnh nhân số 17 (Trúc Bạch, Ba Đình, Hà Nội) khai báo không trung thực, làm lây lan cho một số người, khiến dịch bệnh bùng phát mà lại không bị khởi tố, xử lý.
Trao đổi về vấn đề này, luật sư Đặng Xuân Cường (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho hay, điểm khác biệt lớn nhất trong 2 vụ việc này, đó là thời điểm ra đời của văn bản số 45 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao hướng dẫn về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh COVID-19.
Cụ thể, vào ngày 30/3/2020 (tức sau thời điểm ghi nhận trường hợp bệnh nhân số 17 tại Hà Nội) thì Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao mới ban hành văn bản số 45.
Trong đó, hướng dẫn cụ thể xác định tội danh theo quy định của Bộ luật Hình sự; Hành vi gây lây truyền dịch bệnh COVID-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện "hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người" quy định tại điểm C, khoản 1 Điều 240 và bị xử lý về tội "Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người".
Theo luật sư Cường, xét ở mặt thời điểm, văn bản này ra đời sau khi phát hiện trường hợp bệnh nhân số 17.
Đó là lý do giải thích tại sao trường hợp của nam tiếp viên hàng không Vietnam Airlines - bệnh nhân 1342 vi phạm cách ly làm lây lan COVID-19, cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, trong khi đó bệnh nhân số 17 - N.H.N. khai báo không trung thực thì không bị khởi tố.
Trước đó, ở Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội "Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người" nhưng đối tượng ở đây chủ yếu là động vật, thực vật, do đó, trước khi có công văn số 45 của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao thì chưa có cơ sở cụ thể để xem xét, xử lý hình sự.
Trong khi đó bệnh nhân số 17, nếu được xác định vi phạm đến mức phải xem xét trách nhiệm hình sự thì là vi phạm ở tháng 2/2020 còn phải đến tháng 3/2020, TAND Tối cao mới ra văn bản hướng dẫn.
Sau thời điểm văn bản ra đời thì Cơ quan CSĐT, VKS cũng như Tòa án đã có cơ sở về lý luận cũng như là cơ sở mặt chỉ đạo nghiệp vụ để khởi tố điều tra truy tố và xét xử hành vi vi phạm này. Đối với tiếp viên hàng không vi phạm ở thời điểm này là 12.2020 tức là sau khi công văn ra đời và như vậy là có cơ sở đó để người ta khởi tố.
